[BLOG] November "Mantelzorg maand"?

26-11-2019

De dagen korten, de avonden lengen. De warme zomer ligt al maanden achter ons. Het zal u niet ontgaan zijn, het is november. Het buitenleven wordt ingeruild voor cocoonen bij de kachel of CV, al dan niet met een verwarmend drankje.

En… “buiten huilt de wind om het huis..”.  Een uitgelezen maand om eens stil te staan bij het verschijnsel “mantelzorg”. Immers, we trekken ons terug in onze eigen woning. We zijn vooral druk met onszelf, verlanglijstjes en feesten als St. Maarten, Halloween en de komst van St. Nicolaas. Hoe voorkomen we dat die mantelzorger in de hectiek ondersneeuwt?

Terug in de tijd: Twee oude knarren als mantelzorger
De heilig verklaarde St. Nicolaas en St. Maarten waren in feite al heel lang geleden mantelzorger puur sang. Van St. Maarten gaat het verhaal dat hij zijn mantel in tweeën scheurde om een bedelaar te kleden. Dat zijn verering vooral goed bij de kerstening van pas kwam, laten we gemakshalve maar even buiten beschouwing. Feit is wel dat St. Maarten jarenlang een “bedelfeest” is geweest waarbij armen bij rijken genodigd werden of langs gingen om voedsel (dat er in de slachtmaand november meestal in overvloed was) op te halen. De gedachte van het dagelijkse “pannetje soep” voor de oude buurvrouw (ja, ook dat kan mantelzorg zijn) dringt zich op.


Ook van de vertrouwde St. Nicolaas weten we dat hij kinderen uit kookpotten redde, bruidsschatten betaalde voor arme meisjes en zelfs nu nog, de wonderen zijn de wereld niet uit, ons ongevraagd voorziet van mandarijnen en zoetigheid.



Maar wie denkt dat we het begrip “Mantelzorg” te danken hebben aan een van deze heiligen, komt bedrogen uit. Daarmee zouden we de geestelijk vader van het begrip en de mantelzorger tekort doen.

Introductie begrip Mantelzorg
Het was de medicus en chemicus Joop Hattinga Verschure, die in 1972 het begrip mantelzorg introduceerde. Het duurde tot de invoering van de WMO in 2007 (en later die van 2015) eer zijn begrip “mantelzorg”, zeer vrij geïnterpreteerd door de beleidsmakers, werd ingevoerd.



Hattinga Verschure stelde voor om “bij het versterken van mantelzorg niet alleen te kijken naar de omvang van iemands netwerk, maar ook naar de competentie ervan.” Ook was hij van mening dat er “geïnvesteerd moest worden in motivatie, gewoonten en informatievaardigheden van mensen.” Ook was hij een voorstander van het “terugbrengen van professionele zorg in de juiste proporties, het kleinschaliger maken van zorginstellingen en het eerder investeren in thuiszorg om zelfzorg en mantelzorg te ondersteunen.” Jammer dat we de beste man niet meer kunnen vragen of zijn visie juist geïnterpreteerd is in de WMO. Hij overleed in 2006 op de gezegende leeftijd van 92 jaar.

Mantelzorg en werk anno 2019
Inmiddels is iedereen bekend met het begrip mantelzorg. We hebben op 10 november zelfs de dag van de mantelzorg. Hoewel CBS en SCP verschillende definities hanteren, weten we dat tenminste 1:3 personen mantelzorg verleent. Mantelzorgen lijkt een bedrijf te zijn geworden. Websites met informatie over financiën, hulpmiddelen, tips and tricks, instructievideo’s en workshops moeten het leven van de mantelzorger ‘makkelijker’ maken.

In het dagelijks leven ervaren mantelzorgers echter niet altijd die steun. Gemeenten verschillen van mening over hoe om te gaan met de mantelzorgwaardering. Eventueel daaraan gekoppelde bedragen verschillen ook: De ene mantelzorger ontvangt jaarlijks ’n bloemetje. Een ander krijg een bedrag van € 300,- overgemaakt.

De werkende mantelzorger komt geregeld in de knel. 1:4 geeft zijn of haar vakantiedagen op om mantelzorg te kunnen verlenen. 4% is genoodzaakt zich ziek te melden om hetzelfde te doen. Lees meer 

Kortom, de symbolische mantel die broodnodig is om de mantelzorger te beschermen, lijkt niet altijd te passen. Kunnen we nog wat leren van de oude knarren, waarmee ik mijn blog begon? Zeker! Waardeer de mantelzorger net zozeer als St. Nicolaas en St. Maarten. Trakteer die mantelzorger wat vaker op een attentie. Geen wortel of tekening in de schoen. Maar even een schouder lenen om op uit te huilen of een belletje doen wonderen. Moeten we de mantelzorger dan ook maar heilig verklaren? Ach, tijden veranderen.

Wel kunt u als werkgever wat extra aandacht besteden. Al eens aan een kosteloze, duurzame inzetbaarheidsscan gedacht? Of aan een strategisch inspiratie gesprek mantelzor

Janny Joosten is strategisch relatiemanager bij WGV zorg en welzijn, mantelzorger en verbinder.

Contact opnemen met Janny Joosten naar aanleiding van deze blog? Dat kan via LinkedInper e-mail of telefonisch (088 255 6650).