De zelfsturend lerende zorgprofessional

“Het echte leren doe je niet tijdens cursussen, maar in het dagelijkse werk.” Prof. Dr. Maaike Endedijk is adjunct hoogleraar in Professional Learning in Organizations aan de Universiteit Twente en vakgroepvoorzitter van de afdeling Onderwijskunde. Zij doet onderzoek naar zelfsturend professioneel leren op de werkvloer, waarmee zij - onder meer - inzichtelijk wil maken hoe professionals leren en welke condities daarvoor noodzakelijk zijn.

Endedijk: “We kunnen theoretisch bedenken hoe een zorgprofessional perfect zelfsturend zou moeten leren: door eigen doelen te stellen, daar allerlei strategieën bij te bedenken en dat te gaan monitoren en evalueren. Maar als een patiënt zich bevuild heeft en je daar iets voor moet bedenken, heb je helemaal geen tijd hebt om die nieuwe vorm van wondverzorging uit te gaan proberen die op de planning stond. Dan gaan wij die verzorgende dat toch niet kwalijk nemen?”

Fluctuaties

“We hebben in de langdurige zorg met behulp van een app in kaart gebracht hoe het leren op de werkvloer plaatsvindt“, zegt Endedijk. “Het blijkt dat er veel

fluctuaties zijn. De ene dag is iemand volop aan het leren, de andere dag juist helemaal niet. We hebben medewerkers via de app dagelijks adviezen en suggesties gegeven. Na een aantal weken konden we concluderen dat als ze iedere dag even nadenken over wat ze hebben geleerd en hoe ze dat hebben aangepakt, de ‘readiness’ om zelfsturend te gaan leren, wordt vergroot.” 

“Volgens de zelfdeterminatietheorie van Deci en Ryan is de basis voor zelfsturend leren dat er aan een drietal basisbehoeften voldaan wordt”, stelt Endedijk. 

De basisbehoeften

1. Competentie. Je moet een basisgevoel van competentie hebben, oftewel succeservaringen hebben. We weten uit onderzoek dat een succesvolle leerervaring de belangrijkste voorspeller is voor de volgende leerervaring. 

2. Autonomie. Dit is het basisgevoel van zelfbeschikking. Je hebt de ruimte om zelf invulling te geven aan je activiteiten en om beslissingen te kunnen nemen.

3. Verbondenheid. Er moet een wij-gevoel zijn, je moet je verbonden voelen met je collega’s en met de organisatie.