Werken in Duitsland

Erkenning van diploma’s
Voor zowel het beroep van Verpleegkundige (Gesundheits- und Krankenpfleger(in)), Verzorgende IG (Altenpfleger(in)) als Medewerker kinderopvang (Erzieher(in)) geldt dat dit in Duitsland en Nederland gereglementeerde beroepen zijn. Een Nederlandse Verpleegkundige / Verzorgende IG / Medewerker in de kinderopvang die in Duitsland wil werken, moet zijn/haar Nederlandse diploma formeel laten erkennen. De Anerkennung mag volgens de EU-richtlijn 2005/36/EU drie tot vier maanden duren, maar in de praktijk kan dit tot zes maanden uitlopen. Het is een tijdrovende procedure. Wel komen er steeds meer geautoriseerde beschrijvingen beschikbaar. Zo’n beschrijving is een vertaling van Nederlandse en Duitse diploma’s voor een bepaald beroep. Het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Arbeidsmarkt (KBA) is hier mee bezig, maar ook hier lijkt aardig wat tijd overheen te gaan voordat een redelijk aantal vergelijkingen beschikbaar is. De geautoriseerde beschrijvingen zijn te vinden op de website van Ler(n)ende Euregio. 

Het belangrijkste contactpunt voor de erkenning van diploma’s en beroepskwalificaties is de Structuur voor de Internationale Diplomawaardering (IDW).

Diploma mee naar het buitenland?

Mbo
Vraag bij de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) het (Europass) Certificaatsupplement aan. Dit is een korte en praktische beschrijving van een Nederlandse mbo-kwalificatie. Werkgevers en scholen in binnen- en buitenland kunnen hiermee de waarde van een mbo-diploma beter inschatten. Voor reguliere diploma’s zijn hieraan geen kosten verbonden; voor oudere mbo-diploma’s wel.

Het Nederlandse mbo-diploma Verpleegkundige (kwalificatieniveau 4) staat evenals het Duitse diploma Gesundheits- und Krankenpfleger(in) in bijlage V bij de EU-richtlijn 2005/36/EG en komt in aanmerking voor automatische erkenning door de bevoegde autoriteit als de diplomahouder als Verpleegkundige wil werken. De Nederlandse mbo-opleidingen op kwalificatieniveau 3 en 4 zijn bovendien gereglementeerd. In een (Europass) certificaatsupplement staat altijd vermeld of het beroep of de opleiding gereglementeerd is in Nederland. Voor de bevoegde autoriteit in Duitsland is dit belangrijke informatie, omdat daaruit blijkt dat de Europese richtlijn 2005/36/EC van toepassing is. Op de website van SBB staat een groot aantal (Europass) certificaatsupplementen in het Nederlands, Duits en Engels, ook die van bovengenoemde beroepen.

Hbo
Vraag bij Nuffic (het expertisecentrum in Nederland op het gebied van diplomawaardering van in het buitenland gevolgd algemeen voortgezet en hoger onderwijs) een diplomabeschrijving aan. Hierin staat onder andere met welk diploma in het land van bestemming uw opleiding volgens Nuffic het best te vergelijken is. Hieraan zijn kosten verbonden.

Goed om te weten

1. Een diplomavergelijking is niet overal geldig: in Duitsland is geen sprake van een centraal systeem van erkenningen. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de afzonderlijke Bundesländer.
2. Met de vertaling van een diploma en erkenning ervan zijn relatief hoge kosten gemoeid. 
3. Volledige erkenning van werkervaring is erg lastig: in een aantal situaties is slechts sprake van een gedeeltelijke erkenning, waardoor medewerkers die in Nederland al jaren zelfstandig bepaalde werkzaamheden hebben uitgevoerd, eerst een praktijkstage moeten gaan doen voor een periode van soms wel zes tot twaalf maanden. 
4. Het door SBB afgegeven (Europass) certificaatsupplement wordt helaas niet automatisch toegelaten als basis voor de erkenning. 
5. Solliciteren in Duitsland is daadwerkelijk anders dan in Nederland het geval is; als sollicitant moet u beschikken over een adequaat portfolio, referenties op kunnen geven en Duits spreken. Het ROC biedt weliswaar Duits aan als vak maar dat is vooralsnog op taalniveau B1, terwijl de praktijk vaak vraagt om niveau B2. 
6. De zorg is anders georganiseerd. In Duitsland wordt de zorg per district georganiseerd. Via de Arbeitsagentur kan een connectie naar werkgevers worden gemaakt. 
7. MRSA-problematieken zijn in Duitsland moeilijker te beheersen. Wat betekent dit voor het weer gaan werken in Nederland? Klik hier voor een folder met meer informatie over MRSA en (stagelopen in) het buitenland. 
8. Ook in de sfeer van sociale wetgeving, belastingen en dergelijke is er sprake van een aantal praktische hobbels. Laat u hierover goed informeren.

Kansrijke factoren bij sollicitaties

• Kies Duits als keuzevak op school of volg een cursus Duits.
• Vraag bij uw opleiding een duidelijk overzicht van het gevolgde onderwijs plus de stages, zodat de status van de opleiding en je kwalificaties inzichtelijker zijn voor de betreffende autoriteiten. Zo wordt het eenvoudiger om een erkenning van het diploma te verkrijgen.
• Zorg voor een goede vertaling van je diploma door een beëdigd vertaler, dit vergemakkelijkt de erkenning ervan.
• Regel een (Europass) certificaatsupplement, hierop staat vermeld of het beroep of opleiding gereglementeerd is.
• Vraag aan uw werkgever een uitgebreide referentie of een getuigschrift.

Meer informatie

• Flyer 'Geautoriseerde beschrijving Pedagogisch medewerker werkzaam in kindercentra' d.d. juni/juli 2016: Deze flyer maakt voor werkgevers, werknemers en werkzoekenden inzichtelijk wat de overeenkomsten en verschillen zijn tussen de Duitse ‘Erzieher/-in werkzaam in kindercentra’ en de Nederlandse ‘pedagogisch medewerker werkzaam in kindercentra’. 
• Landschap van Nederlandse en Duitse kwalificaties in de sector zorg en welzijn: De Ler(n)ende Euregio heeft in 2017 het Nederlandse en Duitse landschap van beroepen in zorg en welzijn met elkaar vergeleken.
• Anerkennung in Deutschland: Informatie over erkenning van diploma’s in Duitsland.
• Bureau voor Duitse Zaken: Informatie over uw sociale zekerheid wanneer u in Duitsland gaat wonen of werken. 
• EUREGIO Rhein-Waal: Voor nieuws en wetenswaardigheden uit de EUREGIO Rijn-Waal over grensoverschrijdende activiteiten in het Duits-Nederlandse grensgebied.
• Grensinfopunt: Een vraaggestuurde wegwijzer van de Nederlandse overheid voor vragen over wonen en werken in Nederland, België en Duitsland. Informatie over sociale verzekeringen, belastingen.
• Grensinfopunt EUREGIO: Grensoverschrijdende vragen omtrent verhuizing, een baan, een studie, pensioen, verzekering tegen ziektekosten et cetera.
• Ler(n)ende Euregio: Een netwerk van Nederlandse en Duitse scholen voor middelbaar beroepsonderwijs in de Euregio Rijn-Waal.
• Make it in Germany: Website met allerlei informatie voor geïnteresseerden die in Duitsland willen werken, onder andere over de erkenning van diploma’s. 
• UWV: Diverse soorten informatie en tips over werken in het buitenland.
• FCB: Informatie over werken in de Duitse kinderopvang.
• Startpunt Grensarbeid: Overzicht van de belangrijkste informatie over grensoverschrijdend werken.
• Industrie- und Handelskammer Foreign Skills Approval (IHK FOSA): Het nationale kenniscentrum van de Duits industrie- en handelskamers voor de evaluatie en erkenning van buitenlandse diploma’s.

NB: Er kunnen geen rechten worden ontleend aan deze informatie.

Zie je onjuistheden? Heb je aanvullingen? Stuur een e-mail naar [email protected] onder vermelding van ‘Werken in Duitsland’.